Eten is cultuur. Laten we een rondje om de aarde maken om te kijken wat zoal de gewoonten zijn en wat mensen eten. We beginnen in het Zuiden van Europa, Italië Spanje en Frankrijk waar eten – het genieten van de maaltijd – al cultuur op zich is. Veelal in het bijzijn van de gehele familie wordt uitgebreid getafeld met vele gerechten en waarbij de wijn rijkelijk vloeit.
Italië kennen we van de pasta’s, pizza’s en ossubuco. Spanje is bekend van de tortilla, paella en vleesgerechten. Varkenspootjes eten ze en in de tapasbar kan je varkensoortjes bestellen. Frankrijk staat bekend als een culinair land dat beroemde koks voortbracht waaronder Bocuse. In 1978 ging ik druivenplukken in Frankrijk en in mijn eerste brief schreef ik ‘dat het echt waar dat is fransen zo uitgebreid eten. Twee maaltijden van 4 gangen met veel wijn en eau de vie met koffie toe. De avondmaaltijd was rond 10 uur afgelopen. Alle maaltijden waren gebaseerd op vlees en crudites. Het gebeurde dat ik ’s morgens slaperig uit het raam keek en zag hoe de vrouw des huizes net een konijn doodsloeg tegen de muur beneden. Vanavond konijn wist je dan.
Bekend is dat in zuidelijke landen de verhouding tussen mens en dier een andere is dan in ons land. Tot nog niet zolang geleden aten ze in Frankrijk nog vogeltjes die met lijmstokken werden gevangen en nu nog eten mensen op het platteland vogels waarop ze jagen. Als gevolg van de oprukkende westerse cultuur raakte de eetculturen van zuidelijke landen in verval. In Frankrijk kreeg zelfs Mc Donalds voet aan de grond.
De Belgische keuken is gebaseerd op de Franse keuken, maar meer verfijnd. Via Frankrijk en België komen we in Duitsland. Hét walhalla van de varkensvlees eter – de schnitzel en bratwurst. Duitsland is ook bekend van haar Sauerkraut dat ook in vele andere landen gegeten wordt. ( brrrr )
Misschien dat Zwitserland een van de weinige landen is waar geen vlees gegeten wordt als we afgaan op Ásterix en Obelix in Zwitserland. Kaasfondu stond op het menu tot grote frustratie van Obelix die zijn dagelijkse everzwijn moest missen.
We komen in Hongarije, een echt vleesland waar ze wel 40 soorten worst hebben en het belangrijkste gerecht hachee is.
Hoe noordelijker we komen en het calvinisme meer aan invloed won, hoe minder spannend de eetcultuur wordt.
In Nederland eten ze aardappelen groente en vlees in een kuiltje jus, liefst overgebleven van het braadvlees – draadjesvlees- van zondag. Je weet wel, de dag dat het hoofd van het gezin – de man – het vlees sneed. Aardappelen brengen ons weer naar Peru, het land waar de aardappel oorspronkelijk vandaan komt en waar aardappelen dan ook nog steeds het hoofdingrediënt van het dieet vormen. Peruanen zijn de echte aardappel eters.
In vroeger tijden. Toen mensen overwegend nog lichamelijk werk deden ook en het werk niet ver van het huis was, aten de mensen meerdere keren op een dag een warme maaltijd met aardappelen, groente en vlees.
Mensen eten wat het land en de zee hen bieden. Toen Floortje Dessing een bezoek bracht aan de Faeröer-eilanden, kreeg ze gebraden schapenkoppen geserveerd. Op andere plekken van de wereld eten ze weer vleermuizen. Op de markt van Shanghai is alles wat kruipt, loopt en vliegt te koop. Inclusief honden en katten tot en met slangen toe.
Jimmy Nelson -een Nederlandse fotograaf- reisde naar de meest afgelegen uithoeken van de aarde om mensen te fotograferen uit culturen die door de oprukkende westerse cultuur aan het verdwijnen zijn. De foto’s werden afgedrukt in het boek ‘ before they pass away ‘ Bij de beschrijvingen ook het onderdeel ‘dieet ‘. Hier een drietal .
Het bekendste natuurvolk is wel de Masaai dat door de oprukkende westerse cultuur ( projectontwikkelaars van windmolenparken ) dreigt te verdwijnen. Ze houden hun kudden op de uitgestrekte vlaktes van Zuid Kenia en Noord Tanzania. ” áll the masaai food are met by there cattle ”, Staat te lezen. Ze eten het vlees, drinken de melk en bij sommige gelegenheden zelfs het bloed.
Het meest veraf gelegen natuurvolk dat Nelson bezocht waren de Nenets. Dat volk leeft van het hoeden van rendieren in het uiterste Noorden van Siberie. Op een van de foto ’s in het boek is een net geslacht rendier te zien waarvan de onderdelen verspreid liggen in de sneeuw en de Nenets het vlees rauw aan het eten zijn. Rendieren zijn in staat om in de barre omstandigheden nog voedsel te vinden .
Een volk waarvan we zouden verwachten dat ze vegetarisch zou zijn, zijn de Tibetanen, maar helaas. Hun dieet bestaat uit tsampa op basis van gerst. Vleesschotels zijn bij voorkeur met Geit , yak of schaap, opgediend als een kruidige stoofschotel, geserveerd met aardappelen. Verder kennen ze Yak yoghurt, boter en kaas, zo wordt vermeld.
Tenslotte in deze rij de gaucho’s. Gaucho’s zijn de Argentijnse versie van cowboys en hoeden hun kuddes nog op de uitgestrekte pampa’s van Argentinië. Deze kleurrijke mensen kwamen voor het eerst in de 17 de eeuw naar Argentinië toen de pampa’s overbevolkt waren geraakt met wild vee, dat daar sinds Pedro de Mendoza rondliep.
Deel 2 voedsel en energie .
Het zal niet verbazen dat het dieet van de Gauchos volledig bestond uit vlees en dat van de Argentijnen nog steeds. Argentinië associëren we met vlees eten. Op de graslanden – de pampa’s die 800.000 km2 bestrijken- graast nog steeds het vee.
Mochten de plannen van de vega beweging werkelijkheid worden, dan zou met het wegvallen van de calorieën van het vlees van de pampa’s de voedselketen ernstig verstoord raken en compensatie gevonden moeten worden in het telen van eetbare gewassen voor de mens elders. (1)
Vanuit de optiek van de moderne westerse mens is het begrijpelijk dat ze geen vlees wil eten. Vooral als de supermarkt nooit ver weg is. Daar waar, doorheen het jaar, volop verse groenten en exotisch fruit te koop zijn uit alle windstreken, ingevlogen met het vliegtuig. Maar het is allerminst een argument vlees te bannen uit de ‘schijf van vijf’ zoals die sinds 1953 wordt voorgeschreven. Vegetarisme en veganisme zijn aldus slechts een uiting van decadentie door de verwende westerse mens en bovendien een ontkenning van de natuur en de natuurlijk orde.(2) Immers, in de evolutie ontstonden er niet voor niets herbivoren die in staat waren om grassen en houtachtige biomassa te verteren, opdat de energie van de zon, indirect kon worden omgezet in voedsel dat bijdraagt aan de voedselketen. (1)
Het staat natuurlijk iedereen vrij om te eten wat hij of zij wil, maar duidelijk mag zijn dat de vega beweging een marginale rol zal blijven spelen.
Wat de beweging wel veroorzaakt met haar campagnes is dat ze zich in de handen speelt van het grootkapitaal en het bedrijfsleven. Dát biedt uiteraard graag een ‘oplossing’ voor het ‘probleem’ dat dieren moeten worden gedood, aangespoord door ideeën van postmoderne technologen uit progressieve kringen. ( marxistisch kapitalisme ) Eerder al waren zij verantwoordelijk geweest ( en nooit verantwoording daarvoor afgelegd) voor de invoering van biobrandstoffen. Hard wordt gewerkt aan het ontwikkeling van synthetisch vlees, opgekweekt uit stamcellen en omdat melk van dieren ook in de ban werd gedaan, aan een proces om het natuurlijk proces in de vier magen na te bootsen in een chemische fabriek. ( beter dan God ) Wat de herbivoor sinds mensenheugenis – al herkauwend- gratis en voor niets op zonne -energie deed, wordt in de plannen vervangen door fabrieken die draaien op het verbranden van enorme hoeveelheden fossiele brandstoffen met bijbehorende CO2 – uitstoot. Behalve het voedsel , zouden ook alle stoffen- waaronder leer als belangrijkste – moeten worden vervangen door synthetische stoffen met een nog grotere footprint tot gevolg.
Minder vlees eten, zo stelt de vega-beweging, zou leiden tot minder CO2 uitstoot, maar het is natuurlijk andersom.
1 ) Alle biomassa ontstaat als gevolg van fotosynthese, dat door zonne- energie gedreven wordt. Carl Linnaeus deelde de natuur in in een planten- en dierenrijk : Plantae en Animalia. Planten en dieren vormen samen de voedselkringloop. Zonne-energie>fotosynthese>planten > dieren. De jaarlijkse aanwas van de hoeveelheid biomassa is dus gelimiteerd . https://nl.wikipedia.org/wiki/Biomassa_(biologie)
2) ” wij eten dus vlees ( en vis) omdat we afstammen van carnivoren en omnivoren die dat voedingspatroon 2,5 miljoen jaar geleden hebben ontwikkeld ” ( ‘ Hamburgers in het paradijs’ van Louise Fresco ,blz. 127 )
