het einde van de vooruitgang

Innovatie in het kader van de energietransitie : het einde van de vooruitgang

Stel: dat je een land zou willen bouwen vanaf van het begin.   1) Zou je dan huizen bouwen met zoveel mogelijk materialen of zo min mogelijk; met zoveel mogelijk installaties of zo min mogelijk en met zoveel mogelijk afval of met zo weinig mogelijk. En 2)  Zou je dan auto’s bouwen die zoveel mogelijk kilometers afleggen per eenheid brandstof of juist zo weinig mogelijk. En 3) zou je de elektrische energievoorziening ontwerpen vanuit het streven naar de hoogst haalbare efficiëntie of de laagst haalbare en 4) zou je streven naar een hoge productiefactor* of naar een lage productiefactor en 5 ) zou je het milieu en natuurlijke bronnen beschermen of zou je ze uitputten en 6) Zou je gebruik maken van de Best Available Techniques (BAT) of The Worst Available technique  (WOT)   

---

Hier boven twee schema’s : configuratie van de energietransitie en daaronder de configuratie zoals die was tot de energietransitie begon. In een elektrisch circuit speelt de wet van Kirchhoff de hoofdrol. Die zegt dat op alle knooppunten in het circuit de som van de stromen nul moet zijn.   

Dat in het kader van de energietransitie nu de configuratie wordt gebouwd zoals weergegeven in het eerste schema is vanwege ‘innovatie’. Voorheen volgde innovatie een natuurlijke weg van verbeteringen en toevallige ontdekkingen ( serendipiteit ) en werd altijd gedreven door het streven naar meer efficiëntie. Met ingang van het tijdperk van de ‘energietransitie’ werd innovatie tot drijvende kracht gemaakt van de economie en het streven naar efficiency vervangen door het streven naar verspilling. Dat gaat lijnrecht in tegen het principe van vooruitgang. In de techniek geldt doorgaans het adagium ‘keep it simpel stupid ‘, want alles wat niet direct bijdraagt aan de werking van een apparaat of in dit geval energievoorziening, kan bijdragen aan storingen, verlaagt het overall rendement in de keten en verhoogd de kosten .

Tot de energietransitie zijn intrede deed waren technologische verbeteringen altijd de drijvende kracht geweest achter de vooruitgang.  Een voorbeeld daarvan is de geiser, waarmee, na de uitrol van het unieke Nederlandse gasnet in 1963, in vrijwel alle huizen warmwater werd bereid. Dat was toen al een enorme vooruitgang ten opzichte van het koken van water in een keteltje. Een simpel apparaat dat bestond uit een gasbrander waaromheen een koperen buis was gewikkeld. Daar stroomde dan het koude water doorheen dat zo werd verhit. Het was een zeer inefficiënt apparaat omdat het grootste gedeelte van de warmte verdween in de ruimte. ( in het begin de keuken in ).  Dankzij verbeteringen op het gebied van materialen, verbeterde giettechnieken, verbrandingstechnieken en een elektronische besturing, werd uiteindelijk de CV –ketel geboren, die 100% van de brandstof omzet in warmte.  Een CV ketel is aldus een heel goed voorbeeld van hoe technologische ontwikkelingen leidden tot energiebesparing.  Was het in deze tijd ontwikkeld geworden, dan zou het aangekondigd zijn als een wonder van techniek, maar het bestond al, net als brandstofmotoren (ICE’S ) en dát was nu het probleem: CV ketels en auto’s waren zó goed geworden dat er ‘geen droog brood’ meer mee te verdienen viel. Men moest een truc bedenken om consumenten aan te zetten tot de aanschaf van een warmtepomp en EV .

In het kader van de energietransitie wordt daarom de warmtepomp aanbevolen als een-innovatief- CO2 neutraal en zuinig apparaat, ter vervanging van de CV-ketel en het EV als vervanging van de auto (1)

Ad 1. Een EV is wezenlijk anders dan een auto. Auto betekent autonoom; met een auto kan men zich autonoom verplaatsen van A naar B. Een EV is afhankelijk van een centrale, wind en zonneparken en daarbij behorende infrastructuur. In beide gevallen zijn fossiele brandstoffen wél de basisvoorwaarde. ( zie over energie )